Premiera Fiata 126p odbyÅ‚a siÄ™ na Placu Defilad w Warszawie 9 listopada 1972 roku. DzieÅ„ później „Å»ycie Warszawy” opublikowaÅ‚o na swoich stronach, że samochód ten „(…) zmienić winien nie tylko krajobraz naszych ulic i dróg, ale przyczynić siÄ™ do upowszechnienia kultury technicznej (…)”. Pierwszy egzemplarz – Fiat 126p zmontowany jeszcze na wÅ‚oskich częściach – zjechaÅ‚ z taÅ›my montażowej w Bielsku-BiaÅ‚ej w dniu 6 czerwca 1973 roku.
Ile kosztował Fiat 126p?
Przez ponad dwie dekady poczciwy „Maluch” byÅ‚ najczęściej spotykanym samochodem na naszych drogach. Samochód w momencie swojej premiery kosztowaÅ‚ 69 tys. zÅ‚ – oznacza to, że statystyczny Kowalski mógÅ‚ sobie na niego pozwolić, odkÅ‚adajÄ…c „do skarpety” lub w promowanym przez paÅ„stwo systemie przedpÅ‚at okoÅ‚o 30 swoich pensji. W przeliczeniu – biorÄ…c pod uwagÄ™ Å›redniÄ… zarobków w Polsce – dzisiaj Fiat 126p kosztowaÅ‚by okoÅ‚o 140 tys. zÅ‚. Jaki samochód można by kupić za takÄ… kwotÄ™? Dobrze wyposażonego Lexusa IS z 245-konnym silnikiem lub cztery Toyoty Aygo.
Jak można w skrócie opisać „Maluszka”? ZÅ‚oÅ›liwi twierdzÄ…, że skrót Fiat 126p oznacza „FatalnÄ… ImitacjÄ™ Auta Turystycznego – jednodrzwiowy, dwuosobowy, szeÅ›ciokrotnie przepÅ‚acony”. Umiejscowienie silnika z tyÅ‚u pojazdu również doczekaÅ‚o siÄ™ serii żartów – jeden z nich mówiÅ‚, że samochód ma bardzo dobrze zaprojektowanÄ… strefÄ™ zgniotu, która koÅ„czy siÄ™ na silniku.
– Nadal dziwi mnie to, że tym mierzÄ…cym niewiele ponad trzy metry autem o symbolicznym bagażniku i ekstremalnie ciasnej tylnej kanapie podróżowaÅ‚y na wakacje do przysÅ‚owiowej BuÅ‚garii caÅ‚e rodziny z dziećmi, namiotem i bagażem. Nie ma natomiast wÄ…tpliwoÅ›ci, że to bardzo dzielny i wytrzymaÅ‚y samochód – wspomina Arkady P. Fiedler. – Mój Fiat 126p przejechaÅ‚ ze mnÄ… caÅ‚Ä… PolskÄ™, AfrykÄ™ oraz AzjÄ™ i nigdy mnie nie zawiódÅ‚. To potwierdza, że jego prosta konstrukcja jest jego najwiÄ™kszÄ… zaletÄ…, a odpowiednio przygotowany i na bieżąco serwisowany jest w stanie pokonać trudy, które zapewne nawet nie Å›niÅ‚y siÄ™ jego konstruktorom.
Samochód Arkadego P. Fiedlera dzielnie zniósÅ‚ trasy zaplanowane przez wnuka sÅ‚awnego podróżnika. MieszkaÅ„cy odwiedzonych przez niego zakÄ…tków Afryki i Azji nie kryli zdziwienia – a może i szoku, że ten mikroskopijny samochód byÅ‚ w stanie dojechać tak daleko.
– OczywiÅ›cie w czasie wyprawy Fiat 126p wymagaÅ‚ bieżącej obsÅ‚ugi. Dla przykÅ‚adu – olej wymieniany byÅ‚ co 3–4 tys. km, a podczas wyprawy do Afryki filtr powietrza trzeba byÅ‚o zmieniać 17 razy. Podróż do Azji byÅ‚a mniej uciążliwa pod tym wzglÄ™dem. ZużyliÅ›my zaledwie 10 filtrów powietrza – dodaje Fiedler.
Nawet dzisiaj – po 44 latach od rozpoczÄ™cia produkcji – bieżące serwisowanie „Malucha” nie powinno nadmiernie obciążać kieszeni wÅ‚aÅ›ciciela. Części nadal dostÄ™pne sÄ… na rynku, a popularność samochodu sprawiÅ‚a, że pojawiÅ‚o siÄ™ wiele firm produkujÄ…cych elementy blacharskie i mechaniczne.
Fiat 126p – idealne auto do sportów motorowych?
Pomimo swojej – delikatnie rzecz ujmujÄ…c – niezbyt zaawansowanej technicznie konstrukcji, Fiat 126p z powodzeniem byÅ‚, i co warto podkreÅ›lić nadal jest, wykorzystywany w sportach samochodowych. W 1975 roku utworzono nawet OÅ›rodek Badawczo-Rozwojowy, który zajmowaÅ‚ siÄ™ przygotowaniem „Malucha” do startu w zawodach. W wiÄ™kszoÅ›ci przypadków zawodnicy radzili sobie jednak na wÅ‚asnÄ… rÄ™kÄ™, ulepszajÄ…c pojazd w zaciszach swoich garaży.
– W pewnym okresie Fiat 126p byÅ‚ najpopularniejszym samochodem używanym w wyÅ›cigach. ZdarzaÅ‚o siÄ™, że na zawody odbywajÄ…ce siÄ™ na torze PoznaÅ„ przyjeżdżaÅ‚o nawet sześćdziesiÄ…t „Maluchów”. Warto wspomnieć, że ten samochód nie byÅ‚ tani, a dla wielu ludzi wrÄ™cz nieosiÄ…galny. Pomimo tego znalazÅ‚a siÄ™ niemaÅ‚a grupa zapaleÅ„ców motoryzacyjnych, którzy nim z powodzeniem startowali – wspomina Grzegorz Baran, kierowca wyÅ›cigowy i pilot rajdowy, startujÄ…cy m.in. w Rajdzie Dakar.
Fabryczny Fiat 126p nie dysponowaÅ‚ oszaÅ‚amiajÄ…cÄ… mocÄ… ani osiÄ…gami. Silnik o pojemnoÅ›ci 650 cm3 generowaÅ‚ 24 KM mocy – wedÅ‚ug danych fabrycznych samochód osiÄ…gaÅ‚ prÄ™dkość maksymalnÄ… 105 km/h. Przyspieszenie od 0 do 100 km/h zajmowaÅ‚o mu natomiast 50 sekund – informowaÅ‚y oficjalne tabele. Zdaniem Grzegorza Barana Fiat 126p bardzo spolitechnizowaÅ‚ nasz rodzimy sport motorowy i niejako zmusiÅ‚ do rozwijania twórczej myÅ›li technicznej.
– Samochody te jeździÅ‚y podczas zawodów w dwóch klasach. Pierwsza obejmowaÅ‚a egzemplarze seryjne. W tych zawodnicy i ich mechanicy poprawiali „niedoróbki fabryczne”. Odpowiednio dopracowany Fiat 126p mógÅ‚ osiÄ…gnąć nawet 30 KM – dodaje Grzegorz Baran. – Druga grupa to byÅ‚y „Maluchy” bardzo mocno modyfikowane. Dzisiaj można by je byÅ‚o porównać niemalże do WRC. OczywiÅ›cie biorÄ…c pod uwagÄ™ ówczesne możliwoÅ›ci zespoÅ‚ów – zarówno te finansowe, jak i zaplecze dostÄ™pnych na rynku części zamiennych. Kunszt mechaników pozwalaÅ‚ w osiÄ…ganiu przez silnik nawet 70 KM. Moim zdaniem to byÅ‚ bardzo ciekawy okres dla polskiego sportu motorowego.
Obecnie tradycjÄ™ startów Fiatami 126p starajÄ… siÄ™ – z powodzeniem – utrzymywać organizatorzy serii wyÅ›cigów pÅ‚askich Maluch Trophy. Pierwsze starty odbyÅ‚y siÄ™ w 2010 roku, a zawodnicy cyklicznie spotykajÄ… siÄ™ na polskich i zagranicznych torach wyÅ›cigowych. Najbliższe zawody odbÄ™dÄ… siÄ™ od 9 do 11 czerwca na torze w Poznaniu.
MiÅ‚oÅ›nicy tego modelu organizujÄ… również towarzyskie zawody, majÄ…ce na celu spÄ™dzenie wolnego czasu w gronie innych zapaleÅ„ców. 12 czerwca odbÄ™dzie siÄ™ w Warszawie Nocny Rajd Maluchów organizowany przez grupÄ™ fanów F126p.com – każda zaÅ‚oga otrzyma instrukcjÄ™ z podanymi 6 lokalizacjami, które trzeba po kolei odwiedzić. Kolejność i trasÄ™ wybiera sama zaÅ‚oga, ale liczy siÄ™, kto pokona najkrótszy dystans. Na wybranych punktach bÄ™dÄ… zadania dodatkowe dla pilota.
Na uwagÄ™ zasÅ‚uguje również coroczny Ogólnopolski Zlot Fiata 126p. Tym razem miÅ‚oÅ›nicy tego modelu spotkajÄ… siÄ™ w Sochaczewie. Impreza potrwa od 11 do 15 sierpnia, a na uczestników czeka miÄ™dzy innymi trasa turystyczna otulinÄ… Kampinoskiego Parku Narodowego oraz próba pobicia rekordu Guinessa na „najwiÄ™kszÄ… paradÄ™ samochodów marki Fiat”.
Kolejne pokolenia doceniajÄ… „Malucha”
Samochód robi furorÄ™ nie tylko wÅ›ród kierowców, którzy pamiÄ™tajÄ… czas kartek na żywność, kolejek i permanentnych braków na póÅ‚kach. MÅ‚odsze pokolenie doceniÅ‚o Fiata 126p i ten niewielki samochodzik staÅ‚ siÄ™ elementem wielu kolekcji. Co wiÄ™cej, pomimo tego, że na rynku aut używanych można znaleźć bez wiÄ™kszych problemów samochody, które z powodzeniem można przerobić na mocnÄ… rajdówkÄ™, wielu miÅ‚oÅ›ników sportów motorowych Å‚Ä…czy swojÄ… pasjÄ™ kierowcy rajdowego z miÅ‚oÅ›ciÄ… do „Malucha”.
Fiat 126p należący do Petrolhead.Girl robi wrażenie. Wyposażony jest miÄ™dzy innymi w gaźnik Webera, skrócone laski popychaczy, nowe tÅ‚oki i splanowanÄ… gÅ‚owicÄ™ po kompletnym portingu.
– Maluchy podobaÅ‚y mi siÄ™ praktycznie od zawsze. Do niedawna uważaÅ‚am jednak, że przerabianie go na samochód rajdowy nie ma sensu. Fiat 126p jest tragicznie wyważony, w zakrÄ™tach zachowuje siÄ™ bardzo dziwnie i generalnie jest maÅ‚ym pudeÅ‚eczkiem niezbyt bezpiecznym dla kierowcy – opowiada Agata Pietruszka, znana również jako Petrolhead.Girl. – StaÅ‚o siÄ™ jednak tak, że moja miÅ‚ość do tego samochodu zwyciężyÅ‚a. W 2015 roku zdecydowaÅ‚am siÄ™ na zakup. W Tarnowskich Górach, skÄ…d pochodzÄ™, znalazÅ‚am egzemplarz z 1984 roku, w ciÄ…gu kilku godzin stawiÅ‚am siÄ™ u wÅ‚aÅ›ciciela i w ten sposób staÅ‚am siÄ™ posiadaczem Fiata 126p.
Samochód jest dodatkowo wyposażony w felgi Fratelli Pedrini Sarezzo z 1978 roku oraz siedzenia kubeÅ‚kowe Sparco, czteropunktowe pasy szelkowe i obrotomierz Mera Lumel II. Petrolhead.Girl startuje nim z powodzeniem miÄ™dzy innymi w KJS-ach.
Od momentu rozpoczÄ™cia produkcji do jej zakoÅ„czenia w 2000 roku wyprodukowano Å‚Ä…cznie okoÅ‚o 3,3 mln Fiata 126p, z czego na nasz rynek trafiÅ‚o 2,4 mln sztuk. Przez lata auto byÅ‚o przez fabrykÄ™ modyfikowane i ulepszane, ale zachowaÅ‚o swój charakterystyczny wyglÄ…d i rozpoznawalny dźwiÄ™k silnika. Samochód byÅ‚ eksportowany praktycznie na wszystkie kontynenty Å›wiata – auta trafiÅ‚y do Chin, na KubÄ™ i do Australii. Dzisiaj model ten ma szansÄ™ przetrwać gÅ‚ównie dziÄ™ki grupie zapaleÅ„ców, która po latach doceniÅ‚a wartość historycznÄ… tego samochodu.