PomysÅ‚ samochodu hybrydowego nie pochodzi od Toyoty – pierwsze prototypowe auto z silnikiem spalinowym i elektrycznym powstaÅ‚o w 1898 roku. Mimo to nie bez powodu napÄ™d hybrydowy jest kojarzony przede wszystkim z japoÅ„skim producentem. Toyota jako pierwsza przezwyciężyÅ‚a liczne trudnoÅ›ci techniczne i inżynieryjne, które staÅ‚y na drodze do wprowadzenia tego rozwiÄ…zania na masowy rynek. UdaÅ‚o siÄ™ m.in. na tyle zwiÄ™kszyć trwaÅ‚ość akumulatora trakcyjnego, żeby nie trzeba byÅ‚o siÄ™ obawiać o przedwczesny spadek wartoÅ›ci samochodu.

Pierwsza generacja

Prius pierwszej generacji (XW10) zostaÅ‚ skonstruowany na bazie modelu Echo, amerykaÅ„skiej wersji Yarisa z nadwoziem sedan. Samochód zostaÅ‚ zaprojektowany przez amerykaÅ„skie studio projektowe Toyoty – Calty Design, a jego nadwozie miaÅ‚o bardzo dobry wspóÅ‚czynnik oporu powietrza Cx 0,29.

Pod maskÄ… pracowaÅ‚ napÄ™d hybrydowy Toyota Hybrid System, na który skÅ‚adaÅ‚y siÄ™ 4-cylindrowy silnik benzynowy 1.5 serii NZ o mocy 58 KM dziaÅ‚ajÄ…cy w oszczÄ™dnym cyklu Atkinsona, silnik elektryczny o mocy 40 KM i osobny generator. Zestaw byÅ‚ tak zaprojektowany, żeby zmieÅ›cić siÄ™ w normalnej komorze silnika. Akumulator niklowo-wodorkowy zostaÅ‚ ukryty za tylnymi siedzeniami. ZaÅ‚ożenia konstrukcyjne Priusa pierwszej generacji znalazÅ‚y kontynuacjÄ™ we wszystkich kolejnych modelach hybrydowych produkowanych przez Toyota Motor Corporation. W Toyocie Prius po raz pierwszy zastosowano nowÄ… ważnÄ… platformÄ™, na której zbudowano także debiutujÄ…ce nieco później CorollÄ™, CelicÄ™, RAV4 i drugÄ… generacjÄ™ Priusa.

Sprzedaż w Japonii od poczÄ…tku byÅ‚a bardzo dobra, do czego przyczyniÅ‚a siÄ™ nagroda Japan’s Car of the Year 1998. Do maja 2000 roku JapoÅ„czycy kupili ponad 40 000 egzemplarzy, a możliwoÅ›ci produkcyjne zwiÄ™kszono do 3000 egzemplarzy miesiÄ™cznie, w oczekiwaniu na odÅ›wieżonÄ… wersjÄ™ XW11, która miaÅ‚a trafić także na eksport. Pierwszy Prius przyspieszaÅ‚ od 0 do 100 km/h w 13,4 s. Na tle 10 najlepiej sprzedajÄ…cych siÄ™ sedanów tamtego czasu, Prius byÅ‚ znaczÄ…co oszczÄ™dniejszy i emitowaÅ‚ zauważalnie mniej spalin.

W Stanach Zjednoczonych hybrydowa Toyota zadebiutowaÅ‚a w 2001 roku w wersji XW11. Moc silnika spalinowego zwiÄ™kszono do 72 KM, a elektrycznego do 44 KM. Zgodnie z przyzwyczajeniami Amerykanów samochód zostaÅ‚ standardowo wyposażony w klimatyzacjÄ™ i elektryczne wspomaganie kierownicy.

Produkcja Priusa pierwszej generacji zakoÅ„czyÅ‚a siÄ™ w sierpniu 2003 roku po sprzedaży 123 000 samochodów. Aż do zamkniÄ™cia produkcji byÅ‚ to najpopularniejszy i najbardziej udany samochód hybrydowy. PozycjÄ™ rynkowego lidera Prius zachowaÅ‚ zresztÄ… do tej pory. UdowodniÅ‚ także, że auto z nowatorskim, eksperymentalnym napÄ™dem hybrydowym może być jednoczeÅ›nie wygodnym samochodem rodzinnym.

Druga generacja

Prius drugiej generacji, model XW20, powstaÅ‚ na tej samej platformie, ale zostaÅ‚ gruntownie przeprojektowany. Dosyć tradycyjny sedan ustÄ…piÅ‚ miejsca liftbackowi o ekstrawaganckiej linii klina. Z nowym modelem wiÄ…zaÅ‚o siÄ™ 530 nowych patentów, które zaowocowaÅ‚y wiÄ™kszÄ… mocÄ…, lepszymi osiÄ…gami, niższym zużyciem paliwa i mniejszÄ… emisjÄ… spalin.

Prius II byÅ‚ wiÄ™kszy od poprzednika, lokujÄ…c siÄ™ pomiÄ™dzy CorollÄ… i Camry. Jego oryginalne nadwozie w jÄ™zyku stylistycznym „Kammback” miaÅ‚o wspóÅ‚czynnik oporu powietrza Cx tylko 0,26. Nadwozie byÅ‚o lżejsze i miaÅ‚o dodatkowe wzmocnienia, co zaowocowaÅ‚o zdobyciem 5 gwizdek w testach zderzeniowych Euro NCAP.

Z nowym modelem zadebiutowaÅ‚a także druga generacja napÄ™du hybrydowego pod nazwÄ… Hybrid Synergy Drive (HSD). Przeprojektowano w nim proporcje pomiÄ™dzy mocÄ… i rolÄ… silnika spalinowego i elektrycznego. W pierwszym Priusie za maksymalnÄ… moc odpowiadaÅ‚ silnik benzynowy. HSD zwiÄ™kszyÅ‚ zasiÄ™g i sposób wykorzystania silnika elektrycznego, nadajÄ…c mu wiÄ™kszÄ… rangÄ™ w generowaniu mocy i osiÄ…gów.  

Znany z pierwszej generacji, nagradzany silnik NZ 1.5 pracujÄ…cy w cyklu Atkinsona otrzymaÅ‚ o 8 procent wiÄ™cej mocy, natomiast moc synchronicznego silnika elektrycznego AC wzrosÅ‚a o 50 procent. ZasilaÅ‚ go udoskonalony, lżejszy od poprzednika zestaw baterii, który miaÅ‚ mniej ogniw, ale wiÄ™kszÄ… gÄ™stość energii. WÅ›ród innowacji poprawiajÄ…cych wydajność znalazÅ‚ siÄ™ system start-stop, elektryczny tryb jazdy EV oraz pierwszy na Å›wiecie system klimatyzacji z elektrycznÄ… sprężarkÄ…, który dziaÅ‚aÅ‚ także przy wyÅ‚Ä…czonym silniku benzynowym. DziÄ™ki tym udoskonaleniom nowy model zużywaÅ‚ o 15% mniej paliwa, rozpÄ™dzaÅ‚ siÄ™ do 100 km/h w 10,9 s, a maksymalna prÄ™dkość wzrosÅ‚a do 170 km/h.

Od premiery w 2003 roku do koÅ„ca 2004 roku sprzedano ćwierć miliona Priusów drugiej generacji, przewyższajÄ…c caÅ‚kowitÄ… sprzedaż poprzednika. Wobec gwaÅ‚townie rosnÄ…cego zapotrzebowania, Toyota zwiÄ™kszyÅ‚a produkcjÄ™ do 180 000 rocznie. W kwietniu 2006 roku sprzedaż przekroczyÅ‚a 500 000 egzemplarzy, a akceptacja dla samochodów hybrydowych dodatkowo wzrosÅ‚a, gdy Prius zajÄ…Å‚ pierwsze miejsce w badaniu satysfakcji klienta JD Power w Wielkiej Brytanii, Francji i Niemczech. Choć w styczniu 2009 roku na targach w Detroit zadebiutowaÅ‚a kolejna generacja, model byÅ‚ sprzedawany w Chinach do koÅ„ca 2011 roku. Prius II uzyskaÅ‚ Å‚Ä…cznÄ… sprzedaż 1 192 000 egzemplarzy.

Trzecia generacja

Prius III o oznaczeniu XW30 zostaÅ‚ uznany za najbardziej zaawansowany technicznie mainstreamowy samochód na rynku. Pojazd, który trafiÅ‚ na rynek w maju 2009 roku, byÅ‚ jeszcze bardziej ekologiczny i miaÅ‚ lepsze osiÄ…gi niż poprzednik. Nie tylko zużywaÅ‚ mniej paliwa i emitowaÅ‚ mniej spalin, ale też jego wpÅ‚yw na Å›rodowisko w caÅ‚ym cyklu istnienia, liczÄ…c od produkcji przez eksploatacjÄ™ po utylizacjÄ™, byÅ‚ znaczÄ…co mniejszy. UdaÅ‚o siÄ™ to osiÄ…gnąć dziÄ™ki temu, że Toyota opracowaÅ‚a optymalny system utylizacji napÄ™du hybrydowego i baterii.

Nowy model byÅ‚ mocniejszy od poprzedniego o ponad 20 procent – jego moc wzrosÅ‚a do 134 KM. Zużycie paliwa spadÅ‚o o 10 procent, a emisja CO2 o 14 procent. Nowy napÄ™d hybrydowy Hybrid Synergy Drive zyskaÅ‚ wiÄ™kszy silnik benzynowy 1.8 z serii ZR i lżejszy lecz wydajniejszy silnik elektryczny. 90% ukÅ‚adu napÄ™dowego zostaÅ‚o zaprojektowane od nowa.
Samochód zostaÅ‚ wyposażony w nowy system recyrkulacji spalin, który pozwoliÅ‚ lepiej kontrolować temperaturÄ™. DziÄ™ki temu silnik nie musiaÅ‚ dodatkowo wzbogacać mieszanki, co ograniczyÅ‚o straty energii. WiÄ™ksze wykorzystanie wysoko wytrzymaÅ‚ej stali pozwoliÅ‚o ograniczyć masÄ™ pojazdu, dziÄ™ki czemu samochód byÅ‚ bardziej zrywny.

Liczba trybów jazdy zostaÅ‚a zwiÄ™kszona do trzech – tryb EV pozwalaÅ‚ na jazdÄ™ na samym silniku elektrycznym na dystansie okoÅ‚o 2 km, tryb Eco ograniczaÅ‚ reakcjÄ™ przepustnicy i wpÅ‚ywaÅ‚ na dziaÅ‚anie klimatyzacji, aby zmniejszyć zużycie paliwa. Nowy tryb Power zwiÄ™kszaÅ‚ osiÄ…gi o 50% w stosunku do trybu Eco.

Samochód zmieniÅ‚ siÄ™ także na zewnÄ…trz. Jego charakterystyczna sylwetka klina w nowej, bardziej wyrazistej odsÅ‚onie staÅ‚a siÄ™ na caÅ‚ym Å›wiecie symbolem ekologicznego samochodu. Auto zostaÅ‚o zbudowane na nowej platformie, która powstaÅ‚a z myÅ›lÄ… o bardziej precyzyjnym prowadzeniu i wiÄ™kszej stabilnoÅ›ci. Nowy Prius miaÅ‚ jeszcze lepszy wspóÅ‚czynnik oporu powietrza niż poprzednie modele – o wartoÅ›ci Cx 0.25, ponownie najkorzystniejszej na rynku. Jego aerodynamika zostaÅ‚a opracowana na podstawie szeroko zakrojonych testów w tunelu powietrznym. SzczególnÄ… uwagÄ™ poÅ›wiÄ™cono przepÅ‚ywowi powietrza pod samochodem.

WÅ›ród wielu innowacji technicznych, w które nowy model zostaÅ‚ wyposażony, znalazÅ‚y siÄ™ systemy bezpieczeÅ„stwa czynnego, system wentylacji zasilany panelem sÅ‚onecznym na dachu oraz Å›wiatÅ‚a LED, oszczÄ™dniejsze od zwykÅ‚ych lamp o 30%. Prius byÅ‚ pierwszym seryjnym samochodem, w którego konstrukcji wykorzystano ekologiczny plastik wyprodukowany z masy roÅ›linnej.

Prius III generacji zdobyÅ‚ tytuÅ‚ Japan Car of the Year 2009 i znalazÅ‚ siÄ™ na krótkiej liÅ›cie nominowanych do nagrody World Car of the Year 2010. W Japonii wielokrotnie okazywaÅ‚ siÄ™ najchÄ™tniej kupowanym samochodem roku, nie tylko wÅ›ród hybryd, ale w ogóle. W Europie również cieszyÅ‚ siÄ™ ogromnÄ… popularnoÅ›ciÄ…. W latach 2000-2008 osiÄ…gnÄ…Å‚ na kontynencie sprzedaż 100 000 egzemplarzy. Jednak dziÄ™ki 3. generacji wynik ten wzrósÅ‚ do 200 000 po kolejnych 2 latach. Granica 3 milionów egzemplarzy sprzedanych na caÅ‚ym Å›wiecie zostaÅ‚a przekroczona w 2013 roku i ugruntowaÅ‚a pozycjÄ™ Priusa jako najpopularniejszego samochodu hybrydowego w historii.

3. generacja staÅ‚a siÄ™ punktem wyjÅ›cia do rozbudowy rodziny Priusów o 3 kolejne modele. Wkrótce do standardowego liftbacka doÅ‚Ä…czyÅ‚ Å‚adowany z zewnÄ™trznej sieci Prius Plug-in, subkompaktowy Prius c oraz 7-osobowy minivan Prius + (w USA znany jako Prius v). Plug-in zostaÅ‚ wyposażony w wiÄ™kszÄ… bateriÄ™ trakcyjnÄ…, która po naÅ‚adowaniu umożliwiaÅ‚a jazdÄ™ w trybie elektrycznym na dystansie 19 km.

Czwarta generacja

Aktualny model Priusa zadebiutowaÅ‚ w Japonii w grudniu 2015 roku, a wraz z nim napÄ™d hybrydowy 4. generacji. W Polsce sprzedaż rozpoczęła siÄ™ w kwietniu 2016 roku. Wszystkie elementy ukÅ‚adu napÄ™dowego zostaÅ‚y zaprojektowane od nowa, dziÄ™ki czemu sÄ… mniejsze i lżejsze, a przy tym bardziej wydajne dziÄ™ki ograniczeniu strat energii. Samochód spala Å›rednio 3,3 l/100 km – to o 15% lepszy wynik niż w poprzednim modelu. Emisja CO2 również jest mniejsza o 15%, osiÄ…gajÄ…c wynik 76 g/km, poniżej europejskiej normy 95 g/km obowiÄ…zujÄ…cej od 2021 roku.

Sprawność silnika benzynowego 1.8 wynosi w nowym modelu 40%. WiÄ™kszÄ… sprawność ma także mniejszy i lżejszy silnik elektryczny, a akumulator niklowo-wodorkowy zyskaÅ‚ wiÄ™kszÄ… gÄ™stość energii, co przekÅ‚ada siÄ™ na lepszÄ… wydajność i szybsze Å‚adowanie. W efekcie system elektryczny dostarcza wiÄ™cej energii podczas przyspieszania, zwiÄ™kszajÄ…c elastyczność napÄ™du. DziÄ™ki temu samochód przyspiesza od 80 do 120 km/h w 8,3 s.

Prius powstaÅ‚ na nowej platformie TNGA, dziÄ™ki której ma niżej poÅ‚ożony Å›rodek ciężkoÅ›ci, jest bardziej stabilny i dynamiczny. WiÄ™ksza aż o 60% sztywność nadwozia to efekt wykorzystania wysokowytrzymaÅ‚ej stali do wzmocnienia konstrukcji oraz architektury platformy. Jakość prowadzenia zwiÄ™ksza dodatkowo zawieszenie wielowahaczowe z tyÅ‚u.

Na standardowe wyposażenie skÅ‚ada siÄ™ pakiet systemów bezpieczeÅ„stwa czynnego Toyota Safety Sense nowej generacji, wykorzystujÄ…cy nowÄ… technologiÄ™ radarowÄ…, o wiÄ™kszym zasiÄ™gu i precyzyjniejszym dziaÅ‚aniu niż poprzednia, laserowa. Pakiet obejmuje ukÅ‚ad wczesnego reagowania w razie ryzyka zderzenia (PCS) z systemem wykrywania pieszych (PD), ukÅ‚ad ostrzegania o niezamierzonej zmianie pasa ruchu z funkcjÄ… powrotu na zadany tor jazdy (LDA), ukÅ‚ad rozpoznawania znaków drogowych (RSA), automatyczne Å›wiatÅ‚a drogowe (AHB), adaptacyjny tempomat (ACC) i system monitorujÄ…cy zmÄ™czenie kierowcy (SWS). W standardzie sÄ… także peÅ‚ne Å›wiatÅ‚a LED, system wspomagajÄ…cy pokonywanie podjazdu (HAC) i 7 poduszek powietrznych, automatyczna klimatyzacja dwustrefowa, system multimedialny Toyota Touch 2 z 7" ekranem dotykowym, Å‚Ä…cznoÅ›ciÄ… USB i kamerÄ… cofania oraz elektrycznie sterowane podparcie lÄ™dźwiowe fotela kierowcy. DostÄ™pne sÄ… także system ostrzegania o ruchu poprzecznym z tyÅ‚u pojazdu (RCTA), stacja bezprzewodowego Å‚adowania telefonu, kolorowy wyÅ›wietlacz projekcyjny na przedniej szybie (HUD), inteligentny system automatycznego parkowania (SIPA) oraz nagÅ‚oÅ›nienie JBL.

W 2017 roku zadebiutuje spokrewniony z nowym modelem Prius Plug-in Hybrid 2. generacji. Samochód także powstaÅ‚ na platformie TNGA i wykorzystuje ten sam napÄ™d hybrydowy, rozbudowany o instalacjÄ™ do Å‚adowania z gniazdka. ZasiÄ™g Priusa Plug-in Hybrid na silniku elektrycznym zwiÄ™kszyÅ‚ siÄ™ do 50 kilometrów, a maksymalna prÄ™dkość w elektrycznym trybie jazdy wzrosÅ‚a z 85 do 135 km/h. Do innowacyjnych technologii należy nowy system ogrzewania baterii, panele fotowoltaiczne na dachu, które zwiÄ™kszajÄ… zasiÄ™g auta w trybie EV, oraz klimatyzacja oparta na pompie ciepÅ‚a z wtryskiem gazu.