• Technika i historia sukcesu: prawie 11 milionów egzemplarzy Audi z napÄ™dem na cztery koÅ‚a wyprodukowanych od 1980 r.

• Dla każdej koncepcji technologicznej istnieje specjalnie zaprojektowane rozwiÄ…zanie quattro.

• Nowe quattro z elektrycznym rozkÅ‚adem momentu obrotowego (torque vectoring) w Audi e-tron S i e-tron Sportback

NapÄ™d quattro przez 40 lat zbudowaÅ‚ imponujÄ…cÄ… bazÄ™ sukcesów. Do 30 wrzeÅ›nia 2020 r. koncern wyprodukowaÅ‚ 10 947 790 aut z napÄ™dem na cztery koÅ‚a, z czego 499 379 tylko w pierwszych miesiÄ…cach tego roku. Nieco ponad 44% klientów Audi wybiera modele wyposażone w ukÅ‚ad napÄ™dowy quattro — kamieÅ„ wÄ™gielny rozwoju marki Audi. quattro jest dostÄ™pne w każdej serii modelowej, za wyjÄ…tkiem kompaktowego A1. Wszystkie wiÄ™ksze i mocniejsze modele Audi – w tym wersje S i RS - przenoszÄ… moc swych jednostek napÄ™dowych na drogÄ™ za poÅ›rednictwem napÄ™du na cztery koÅ‚a.

quattro 2.0: elektryczny napęd na cztery koła i elektryczny rozkład momentu obrotowego między kołami

W 2019 r. wraz z pojawieniem siÄ™ na rynku modeli e-tron* i e-tron Sportback*, Audi weszÅ‚o nie tylko w erÄ™ mobilnoÅ›ci zgodnej z zasadami zrównoważonego rozwoju, ale również w erÄ™ elektrycznego napÄ™du na cztery koÅ‚a. W obu SUV-ach silniki elektryczne napÄ™dzajÄ… zarówno przedniÄ…, jak i tylnÄ… oÅ›. Zawieszenie i jednostki sterowania napÄ™dem Å›ciÅ›le ze sobÄ… wspóÅ‚pracujÄ…, idealnie regulujÄ…c rozkÅ‚ad momentu obrotowego miÄ™dzy osiami — stale, w peÅ‚ni zmiennie i w uÅ‚amkach sekundy.

Z myÅ›lÄ… o wydajnoÅ›ci, te elektryczne SUV-y w wiÄ™kszoÅ›ci sytuacji drogowych wykorzystujÄ… tylko silnik elektryczny montowany z tyÅ‚u. JeÅ›li kierowca zażąda wiÄ™cej mocy niż może on zapewnić, bÅ‚yskawicznie zaÅ‚Ä…cza siÄ™ silnik przedni. Odbywa siÄ™ to także predyktywnie, zanim — np. przy Å›liskiej nawierzchni, czy podczas pokonywania zakrÄ™tów — nastÄ…pi poÅ›lizg albo samochód stanie siÄ™ podsterowny lub nadsterowny. Rezultatem takiego rozwiÄ…zania technicznego jest wyjÄ…tkowa precyzja prowadzenia pojazdu, które może być w dużym stopniu dostosowywane do warunków, za poÅ›rednictwem systemów regulacji zawieszenia — od niezwykle stabilnego po sportowe.

Na poczÄ…tku roku 2020 cztery pierÅ›cienie podniosÅ‚y sobie poprzeczkÄ™, wdrażajÄ…c pierwszy etap rozwoju elektrycznego napÄ™du na cztery koÅ‚a: elektryczny rozkÅ‚ad momentu obrotowego miÄ™dzy osiami w modelach Audi e-tron S* i Audi e-tron S Sportback. Polega on na przesuwaniu siÅ‚ napÄ™dowych miÄ™dzy koÅ‚ami tylnej osi, z których każde napÄ™dza oddzielny silnik elektryczny. Czas wytworzenia wyjÄ…tkowo wysokiego momentu obrotowego liczy siÄ™ zaledwie w milisekundach, dziÄ™ki czemu pojazdem można pokonywać zakrÄ™ty tak samo energicznie jak samochodem sportowym. Audi to pierwszy na Å›wiecie producent w segmencie premium, który w seryjnych autach stosuje tÄ™ technikÄ™ z trzema silnikami elektrycznymi.

Pięciogwiazdkowy skład: warianty mechanicznego układu napędowego quattro

Technika Audi quattro jest wszechstronna i precyzyjnie dostosowana do konkretnej koncepcji pojazdu. CechÄ… wspólnÄ… wszystkich modeli jest sposób wspóÅ‚dziaÅ‚ania ukÅ‚adu z selektywnym rozkÅ‚adem momentu obrotowego miÄ™dzy koÅ‚ami — funkcjÄ… elektronicznego systemu stabilizacji toru jazdy (ESC), który w granicznym zakresie dynamiki jazdy wspomaga prowadzenie poprzez delikatne przyhamowanie jednego z kóÅ‚ w odpowiednich momentach.

Dla modeli z silnikiem montowanym wzdÅ‚użnie z przodu, dostÄ™pne sÄ… dwa rozwiÄ…zania techniczne, zależne od użytej skrzyni biegów. Sercem staÅ‚ego ukÅ‚adu napÄ™dowego na cztery koÅ‚a quattro wspóÅ‚pracujÄ…cego z automatycznÄ… skrzyniÄ… biegów tiptronic, jest czysto mechaniczny, samoblokujÄ…cy, miÄ™dzyosiowy mechanizm różnicowy. Podczas normalnej jazdy przenosi on 40 procent momentu obrotowego na oÅ› przedniÄ… i 60 procent na oÅ› tylnÄ…. Nieco wiÄ™ksza wartość przypadajÄ…ca na oÅ› tylnÄ… zapewnia sportowy styl jazdy. W razie potrzeby, może przenieść nawet 70 procent momentu obrotowego na oÅ› przedniÄ… i 85 procent na oÅ› tylnÄ….

NapÄ™d quattro z technikÄ… ultra — zoptymalizowany pod kÄ…tem wydajnoÅ›ci i montowany w modelach z automatycznÄ… skrzyniÄ… biegów S tronic lub z przekÅ‚adniÄ… manualnÄ… — wykorzystuje ukÅ‚ad dwusprzÄ™gÅ‚owy. Kiedy ukÅ‚ad przeÅ‚Ä…cza siÄ™ na wydajne napÄ™dzanie kóÅ‚ przednich, przednie sprzÄ™gÅ‚o – wielopÅ‚ytkowe, montowane przy waÅ‚ku wyjÅ›ciowym przekÅ‚adni — odÅ‚Ä…cza waÅ‚ napÄ™dowy. JednoczeÅ›nie w tylnym mechanizmie różnicowym zintegrowane drugie sprzÄ™gÅ‚o siÄ™ otwiera. To eliminuje pierwotnÄ… przyczynÄ™ utraty ciÄ…gu w tylnej części ukÅ‚adu napÄ™dowego. Inteligentne sterowanie napÄ™dem na cztery koÅ‚a dziaÅ‚a predyktywnie, wyprzedzajÄ…c rozwój wypadków dziÄ™ki sygnaÅ‚om pochodzÄ…cym z szerokiej gamy czujników i stale analizujÄ…c dane dotyczÄ…ce dynamiki jazdy, warunków drogowych i zachowania kierowcy. DziÄ™ki temu, w razie potrzeby ukÅ‚ad napÄ™du na cztery koÅ‚a jest zawsze gotowy, by wkroczyć do akcji. W porównaniu z ukÅ‚adem staÅ‚ym, kierowcy nie zauważajÄ… żadnych różnic jeÅ›li chodzi o przyczepność i dynamikÄ™ jazdy.

Kompaktowe modele Audi z silnikami montowanymi poprzecznie, sÄ… wyposażone w specjalny ukÅ‚ad napÄ™dowy quattro. Jego sercem jest hydrauliczne sprzÄ™gÅ‚o wielopÅ‚ytkowe montowane na osi tylnej dla lepszego rozmieszczenia masy. DziaÅ‚a ono tak dynamiczne, że może przenieść część momentu obrotowego z osi przedniej na tylnÄ…, gdy tylko samochód zaczyna wchodzić w zakrÄ™t. W sprzÄ™gÅ‚o wielopÅ‚ytkowe jest wyposażony np. model Audi R8* — wysokiej klasy auto sportowe z silnikiem montowanym centralnie. W tym przypadku sprzÄ™gÅ‚o wielopÅ‚ytkowe znajduje siÄ™ na osi przedniej. W razie potrzeby, bezstopniowo przenosi moment obrotowy z kóÅ‚ tylnych na przednie.

40 lat quattro: kamienie milowe

Kiedy Audi quattro przedstawiono po raz pierwszy na MiÄ™dzynarodowym Salonie Samochodowym w Genewie w 1980 r., pokazano tym samym sposób przenoszenia mocy silnika, który w segmencie samochodów osobowych byÅ‚ zupeÅ‚nie nowy — napÄ™d na cztery koÅ‚a charakteryzujÄ…cy siÄ™ lekkoÅ›ciÄ…, kompaktowÄ… budowÄ…, wydajnoÅ›ciÄ… i niskimi naprężeniami. To sprawiÅ‚o, że koncepcja quattro od samego poczÄ…tku Å›wietnie siÄ™ nadawaÅ‚a do szybkich samochodów sportowych i do produkcji seryjnej.

Pierwsze Audi quattro o mocy 147 kW (200 KM) pozostaÅ‚o częściÄ… standardowej gamy modelowej czterech pierÅ›cieni aż do roku 1991, choć w tym czasie przeszÅ‚o kilka technicznych modyfikacji. W 1984 r. pojawiÅ‚ siÄ™ ekskluzywny „krótki” wariant Sport quattro o mocy wyjÅ›ciowej 225 kW (306 KM). Wraz z wprowadzeniem na rynek Audi 80 quattro w roku 1986, miÄ™dzyosiowy mechanizm różnicowy, który do tamtej pory można byÅ‚o blokować tylko rÄ™cznie, zastÄ…piono pierwszym samoblokujÄ…cym miÄ™dzyosiowym mechanizmem różnicowym. Zapewniono w ten sposób czysto mechaniczny rozkÅ‚ad momentu obrotowego miÄ™dzy osiami w stosunku 50:50. W razie potrzeby, pod obciążeniem, mechanizm przenosiÅ‚ do 75 procent mocy na oÅ› o lepszej przyczepnoÅ›ci.

W kolejnych latach marka kontynuowaÅ‚a udoskonalanie techniki quattro. Model Audi A6 2.5 TDI, pierwszego diesla ze staÅ‚ym napÄ™dem na cztery koÅ‚a, wprowadzono na rynek w roku 1995. W 1999 r. technika quattro w postaci elektrohydraulicznego sprzÄ™gÅ‚a wielopÅ‚ytkowego, zostaÅ‚a wprowadzone w seriach modelowych A3 i TT, a tym samym pojawiÅ‚a siÄ™ w segmencie pojazdów kompaktowych z silnikami montowanymi poprzecznie. Kolejny duży krok zrobiono w roku 2005. Wtedy w modelach Audi pojawiÅ‚ siÄ™ miÄ™dzyosiowy mechanizm różnicowy z asymetrycznym, dynamicznym rozkÅ‚adem momentu miÄ™dzy osiÄ… przedniÄ… a tylnÄ… w stosunku 40:60. Kiedy w 2007 r. na drogi wyjechaÅ‚o Audi R8, na osi przedniej pojawiÅ‚o siÄ™ sprzÄ™gÅ‚o wiskotyczne, a rok później — sportowy mechanizm różnicowy na osi tylnej. W 2016 r. do portfolio dodano napÄ™d quattro z technikÄ… ultra, zoptymalizowanÄ… pod kÄ…tem wydajnoÅ›ci, a w 2019 r., w modelu e-tron*, na rynek wprowadzono elektryczny napÄ™d na cztery koÅ‚a.

40 lat quattro: przewaga w sporcie motorowym

Marka Audi po raz pierwszy stanęła na starcie Rajdowych Mistrzostw Åšwiata w roku 1981, a zaledwie sezon później napÄ™d quattro zdominowaÅ‚ to wydarzenie. Audi wygraÅ‚o Mistrzostwa w klasyfikacji producentów w 1982 r., a fiÅ„ski kierowca Hannu Mikkola zdobyÅ‚ tytuÅ‚ Mistrza klasyfikacji kierowców w 1983 r. W 1984 r. Audi zdobyÅ‚o oba te tytuÅ‚y, a Mistrzem Åšwiata zostaÅ‚ Szwed Stig Blomqvist. W tym samym roku marka Audi wprowadziÅ‚a do rywalizacji po raz pierwszy model Sport quattro z krótkim rozstawem osi, a w 1985 r. — Sport quattro S1 o mocy 350 kW (476 KM). W 1987 r. Walter Röhrl pojechaÅ‚ po zwyciÄ™stwo w wyÅ›cigu górskim w Pikes Peak (USA) specjalnie zmodyfikowanym modelem S1, co piÄ™knie wieÅ„czyÅ‚o tych kilka porywajÄ…cych rajdowych lat Audi.

NastÄ™pnie Audi przerzuciÅ‚o siÄ™ na wyÅ›cigi samochodów turystycznych. W 1988 r., dziÄ™ki modelowi Audi 200, zdobyÅ‚o mistrzowskie tytuÅ‚y w amerykaÅ„skiej serii wyÅ›cigów TransAm w klasyfikacji marek i kierowców, a w kolejnym roku osiÄ…gnęło duży sukces w serii IMSA GTO. W sezonie 1990/91 producent zgÅ‚osiÅ‚ duże V8 quattro do serii mistrzostw DTM (Deutsche Tourenwagenmeisterschaft), co zakoÅ„czyÅ‚o siÄ™ zdobyciem dwóch tytuÅ‚ów mistrzowskich przez kierowców czterech pierÅ›cieni. Model A4 quattro Supertouring w 1996 r. wziÄ…Å‚ udziaÅ‚ w czterech mistrzostwach krajowych — i wszystkie je wygraÅ‚. Dwa lata później, europejscy organizatorzy wyÅ›cigów mocÄ… nowych uregulowaÅ„ prawie caÅ‚kowicie wyeliminowali napÄ™d na cztery koÅ‚a z wyÅ›cigów samochodów turystycznych.

Model Audi R18 e-tron quattro z napÄ™dem hybrydowym na cztery koÅ‚a stanÄ…Å‚ na torze w 2012 r. Silnik V6‑TDI napÄ™dzaÅ‚ tylne koÅ‚a, podczas gdy akumulator koÅ‚a zamachowego dostarczaÅ‚ odzyskanÄ… energiÄ™ do dwóch silników elektrycznych na osi przedniej. Samochód wykorzystywaÅ‚ ukÅ‚ad napÄ™dowy quattro chwilowo, podczas przyspieszania. Jego bilans wygranych robi szczególnie duże wrażenie: trzy zwyciÄ™stwa Å‚Ä…czne w wyÅ›cigu 24-godzinnym w Le Mans oraz dwa tytuÅ‚y dla kierowców i marki w World Endurance Championship (WEC).

40 lat quattro: przewaga dzięki technice

quattro jest ikonÄ…. Ta nazwa reprezentuje bezpiecznÄ… jazdÄ™ i sportowy charakter, fachowÄ… wiedzÄ™ technicznÄ… i maksymalnÄ… wydajność w konkurencyjnym otoczeniu — w skrócie: przewagÄ™ dziÄ™ki technice. PozycjÄ™ tÄ™ potwierdza sukces modeli quattro na drogach i torach wyÅ›cigowych, tak samo jak seria legendarnych reklam telewizyjnych i kampanii reklamowych. W 1986 r. zawodowy kierowca rajdowy, Harald Demuth, wjechaÅ‚ modelem Audi 100 CS quattro w górÄ™ skoczni narciarskiej w fiÅ„skim kurorcie Kaipola. W 2005 r. powtórzono ten wyczyn modelem S6 na tej samej skoczni narciarskiej, którÄ… specjalnie w tym celu wyremontowano. Mistrz rajdowy i wyÅ›cigowy, Szwed Mattias Ekström, dokonaÅ‚ podobnego wyczynu w 2019 r. StawiÅ‚ czoÅ‚o osÅ‚awionemu, najbardziej stromemu odcinkowi trasy narciarskiej Streif w Kitzbühel, jadÄ…c modelem-poprzednikiem Audi e-tron quattro wyposażonym w trzy silniki elektryczne i pokonujÄ…c pochyÅ‚oÅ›ci nawet 85%.

Fakty i liczby

- Prawie 11 milionów egzemplarzy Audi z napÄ™dem na cztery koÅ‚a quattro wyprodukowanych od 1980 r.
- Do 30 wrzeÅ›nia 2020 r.: 499 379 Audi quattro wyprodukowanych na caÅ‚ym Å›wiecie
- Technika quattro montowana standardowo w każdym modelu S i RS; obecnie 29 takich modeli na rynku niemieckim

Techniki mechanicznego napędu quattro

- staÅ‚y napÄ™d na cztery koÅ‚a quattro, quattro z technikÄ… ultra w modelach z silnikiem montowanym wzdÅ‚użnie w przodzie oraz sportowy mechanizm różnicowy w wielu modelach najwyższej klasy
- NapÄ™d quattro z różnymi wersjami sprzÄ™gÅ‚a wielopÅ‚ytkowego w modelach z silnikami montowanymi poprzecznie i w sportowym R8

Elektryczny napęd na cztery koła i elektryczny rozkład momentu obrotowego między kołami

- Elektryczny napęd na cztery koła w Audi e-tron i e-tron Sportback dostarczany przez dwa niezależnie sterowane silniki elektryczne
- W prototypach Audi e-tron S i e-tron S Sportback zamontowano po trzy silniki elektryczne, z czego dwa na osi tylnej. DziÄ™ki temu uzyskano efekt elektrycznego rozkÅ‚adu momentu obrotowego miÄ™dzy koÅ‚ami

Techniczne kamienie milowe

• Od 1980 do 1999

- Oryginalne Audi quattro pojawiÅ‚o siÄ™ w 1980 r., a Sport quattro w 1984 r. W obu modelach rÄ™cznie blokowany, miÄ™dzyosiowy mechanizm różnicowy
- 1986: Pierwszy samoblokujÄ…cy miÄ™dzyosiowy mechanizm różnicowy
- 1999: Modele TT i A3 ze sterowanym elektronicznie hydraulicznym sprzęgłem wielopłytkowym
 

• Od 2000 do 2020

- 2005: Pierwszy samoblokujÄ…cy miÄ™dzyosiowy mechanizm różnicowy z asymetrycznym, dynamicznym rozkÅ‚adem mocy (40:60)
- 2007: Audi R8 z wiskotycznym sprzęgłem wielopłytkowym
- 2008: sportowy mechanizm różnicowy na osi tylnej
- 2016: quattro z technikÄ… ultra
- 2019/2020: Audi e-tron z elektrycznym napÄ™dem na cztery koÅ‚a i Audi e-tron S z elektrycznym rozkÅ‚adem momentu obrotowego miÄ™dzy koÅ‚ami

quattro w sporcie motorowym

• Lata 80.

- Cztery tytuÅ‚y w Rajdowych Mistrzostwach Åšwiata w latach 1982–1984; trzy zwyciÄ™stwa w wyÅ›cigu górskim Pikes Peak w latach 1985–1987; duży sukces w seriach TransAm i IMSA GTO w Stanach Zjednoczonych
 

• Lata 90.

- TytuÅ‚y mistrzowskie kierowców w wyÅ›cigach DTM w latach 1990 i 1991; siedem tytuÅ‚ów w kategorii samochodów superturystycznych w jednym sezonie 1996
 

• Od roku 2010

- Trzy zwyciÄ™stwa w wyÅ›cigu w Le Mans i cztery tytuÅ‚y World Endurance Championship (WEC) dla Audi R18 e-tron quattro