R6 na bogato

Toyota wprowadziÅ‚a silnik 2JZ-GTE w roku 1991, w szczytowym rozkwicie japoÅ„skiej gospodarki, gdy przemysÅ‚ motoryzacyjny tego kraju, zasobny w gotówkÄ™ i inne dobra, wypuszczaÅ‚ najróżniejsze konstrukcje, Å‚Ä…cznie z wielkimi i maleÅ„kimi samochodami z centralnie umiejscowionym silnikiem.

To byÅ‚ znakomity okres dla japoÅ„skiego przemysÅ‚u motoryzacyjnego, a 2JZ byÅ‚ wspaniaÅ‚ym osiÄ…gniÄ™ciem w dziedzinie dużych, mocnych, rzÄ™dowych silników szeÅ›ciocylindrowych o żeliwnym bloku, przeznaczonych dla samochodów osobowych. W istocie coÅ› takiego już nigdy później nie powstaÅ‚o. W latach 90. skoÅ„czyÅ‚ siÄ™ rynek na takie auta, a tym samym brakowaÅ‚o już Å›rodków na tego rodzaju silniki, w każdym razie w Japonii. Toyota montuje szeÅ›ciocylindrowe silniki rzÄ™dowe w autach ciężarowych, a duże sedany z napÄ™dem tylnej osi majÄ… silniki V6. W ostatnich latach tunerzy siÄ™gajÄ… po inne silniki, wyciskajÄ…c z nich tyle mocy, co z 2JZ, ale sÄ… one rzadsze, droższe i majÄ… mniejsze wsparcie. Wystarczy parÄ™ tysiÄ™cy dolarów, by upchnąć 2JZ w jakimÅ› starym Nissanie, jeÅ›li ktoÅ› ma ochotÄ™ zbudować w swym garażu mocne auto.

Silnik 2JZ pojawiÅ‚ siÄ™ tuż po tym, jak Nissan postanowiÅ‚ wsadzić potwora twin-turbo RB26DETT do swego GT-R. Jednak w przeciwieÅ„stwie do Nissana, Toyota nie zainstalowaÅ‚a swego atlety w sportowym coupe – 2JZ-GTE zadebiutowaÅ‚ w czterodrzwiowej Toyocie Aristo 3.0V (znanej poza JaponiÄ… jako Lexus GS), by uzyskać homologacjÄ™ sedana na zawody Japanese Grand Touring Car Championship. 2JZ-GTE zyskaÅ‚ jednak sÅ‚awÄ™ jako silnik kultowej Toyoty Supry. Poszczególne elementy kodu silnika 2JZ-GTE oznaczajÄ…: „JZ” to nazwa rodziny, „G” wskazuje na wyczynowy charakter górnozaworowego rozrzÄ…du z dwoma waÅ‚kami, „T” to turbodoÅ‚adowanie, a „E” elektroniczny wtrysk paliwa.

2JZ-GTE jest gÅ‚owÄ… rodziny szeÅ›ciocylindrowych silników rzÄ™dowych JZ, którÄ… w roku 1990 zapoczÄ…tkowaÅ‚ 1JZ-GE, wolnossÄ…ca, 2,5-litrowa jednostka, wykorzystana przez ToyotÄ™ w sedanach takich jak Chaser, Cresta, Crown i Mark II. Potem pojawiÅ‚ siÄ™ 3-litrowy 2JZ-GE – wersja rozwojowa 1JZ-GE o wydÅ‚użonym skoku, a także warianty GTE obu silników, wyposażone w turbosprężarkÄ™ i intercooler. Mocniejsze modele GTE otrzymaÅ‚y nowe aluminiowe gÅ‚owice ze zoptymalizowanymi kolektorami dolotowymi i wylotowymi, wydajniejszymi wtryskiwaczami, tÅ‚okami o zagÅ‚Ä™bionych denkach, zmniejszajÄ…cych stopieÅ„ sprężania dla zwiÄ™kszenia doÅ‚adowania, a także chÅ‚odzenie tÅ‚oków przez natryskiwanie oleju.

Ze wzglÄ™du na te różnice, modele GE, które można znaleźć w Lexusach GS300, nie sÄ… poszukiwane na scenie tuningowej. Ale 1JZ-GTE, którego najważniejsze wewnÄ™trzne elementy sÄ… w zasadzie takie same jak w 2JZ-GTE, jest wciąż bardzo popularny wÅ›ród tunerów, choć mniejsza pojemność skokowa powoduje, że nie ma aż tak niesamowitego potencjaÅ‚u.

W efekcie obowiÄ…zujÄ…cej wówczas „dżentelmeÅ„skiej umowy” miÄ™dzy japoÅ„skimi producentami samochodów, 2JZ-GTE miaÅ‚ w standardowej wersji montowanej w modelach Aristo i JDM Supra oficjalnie podawanÄ… moc 280 KM. ByÅ‚o to oczywiste kÅ‚amstwo. We wprowadzonej w USA w 1993 roku Toyocie Supra A80, wyposażonej w wiÄ™ksze wtryskiwacze, mocniejsze sprężarki i inne waÅ‚ki rozrzÄ…du, wartość ta wzrosÅ‚a do 320 KM przy 5600 obr./min.

Przy swej mocy i momencie obrotowym 427 Nm przy 4000 obr./min, Supra natychmiast staÅ‚a siÄ™ poważnym graczem, bo mimo dużej masy (sam silnik ważyÅ‚ ponad 225 kg) rozpÄ™dzaÅ‚a siÄ™ od 0 do 100 km/h w czasie poniżej 5 sekund. I to w wersji fabrycznej. Przy tym nikt nie zostawiaÅ‚ Supry w takiej postaci. Zbyt wiele można byÅ‚o zyskać drogÄ… różnych modyfikacji.

Potencjał tuningu

Już w postaci fabrycznej silnik 2JZ-GTE jest bardzo ciekawy. Ma dwa waÅ‚ki rozrzÄ…du, po cztery zawory na cylinder, bezrozdzielaczowy ukÅ‚ad zapÅ‚onowy, chÅ‚odzone cieczÄ… sekwencyjne turbosprężarki, zapewniajÄ…ce Å‚adne osiÄ…gi w szerokim zakresie obrotów, a także skok tÅ‚oka równy jego Å›rednicy, dajÄ…cy Å›wietny kompromis miÄ™dzy momentem na niskich obrotach i mocÄ… na wysokich. TrochÄ™ modyfikacji może sprawić, że silnik ten stanie siÄ™ zupeÅ‚nie nadprzyrodzony.

PrzyczynÄ… niezwykÅ‚ej popularnoÅ›ci 2JZ-GTE wÅ›ród tunerów jest jego wytrzymaÅ‚ość. Å»eliwny blok jest diabelnie mocny. Siedem gargantuicznych Å‚ożysk gÅ‚ównych trzyma waÅ‚ korbowy w potężnym uÅ›cisku, choć na każde przypadajÄ… tylko dwie Å›ruby. Stalowy waÅ‚ korbowy z 12 przeciwwagami jest w stanie wytrzymać wielkÄ… moc i wysokie obroty. Pompy oleju i cieczy chÅ‚odzÄ…cej bez kÅ‚opotu tolerujÄ… duże przeróbki. CaÅ‚kowicie zamkniÄ™ta gÅ‚owica wytrzymuje wysokie ciÅ›nienia. Kute korbowody sÄ… grube i solidne, a chÅ‚odzone olejem tÅ‚oki mogÄ… wytrzymać bardzo wiele.

Wszystko to oznacza, że nie trzeba siÄ™ martwić, czy 2JZ-GTE wytrzyma dwukrotne zwiÄ™kszenie mocy dziÄ™ki modyfikacjom. W istocie wiÄ™kszość tunerów uważa, że dolna część 2JZ-GTE jest w stanie wytrzymać 800 koni. A wielu tunerów uzyskiwaÅ‚o dziÄ™ki nieco wiÄ™kszym przeróbkom moc mierzonÄ… czterocyfrowymi liczbami.

Moc bez ograniczeń

OsiÄ…gniÄ™cie takich wyników nie jest zresztÄ… wcale trudne. Choć sÄ… dostÄ™pne różne zestawy zwiÄ™kszajÄ…ce Å›rednicÄ™ i skok tÅ‚oków, wiÄ™kszość podrasowanych 2JZ-GTE zyskuje lepsze osiÄ…gi dziÄ™ki zmianie kolektorów dolotowych i wylotowych, zamianie dwóch sekwencyjnych turbosprężarek na jednÄ… potężnÄ… (zwykle 67 mm), zainstalowaniu wiÄ™kszego, montowanego z przodu intercoolera i zastosowaniu powiÄ™kszonych wtryskiwaczy oraz przewodów paliwowych.

W swoich czasach byÅ‚ to zaawansowany silnik, a w 1998 staÅ‚ siÄ™ jeszcze nowoczeÅ›niejszy, gdy w wersji japoÅ„skiej wprowadzono zmienne fazy rozrzÄ…du. Niestety, nie trafiÅ‚a ona na rynek amerykaÅ„ski, a rocznik ’98 byÅ‚ w USA ostatnim rokiem modelowym legendarnego 2JZ-GTE. Jednak mimo krótkiej kariery, 2JZ-GTE pozostaje klejnotem koronnym w spoÅ‚ecznoÅ›ci tunerów, a Supry i inne auta z silnikami 2JZ wciąż wygrywajÄ… drag races i inne zawody.