Tymczasem okazuje się że im starsi Polacy, tym chętniej właśnie jazdę na rowerze wskazują jako ulubiony sport. Zwłaszcza w grupie powyżej 45 roku życia deklaruje tak aż 41% badanych[i].
To Å‚adny obrazek – mama na rowerze. ZresztÄ… nie tylko Å‚adny, bo dr Janet Lord z Uniwersytetu Birmingham wykazaÅ‚a, że regularna jazda na rowerze po 60 znaczÄ…co wpÅ‚ywa na poprawÄ™ ukÅ‚adu odpornoÅ›ciowego[ii]. Co oznacza mniejsze wydatki na lekarstwa.
Ale okazuje siÄ™, że sielankowość tego obrazka rzednie z perspektywy rowerzysty. Starsi ludzie na rowerach wymagajÄ… wiÄ™cej życzliwoÅ›ci od kierowców. Dla rowerów dużo wiÄ™ksze znaczenie majÄ… nierównoÅ›ci powierzchni, niż dla kierowców klimatyzowanych SUVów. PamiÄ™tam jeszcze drogi, które miaÅ‚y tak zniszczona przez TIRY nawierzchniÄ™, że można byÅ‚o jechać tylko lewym pasem, jakby obowiÄ…zywaÅ‚ ruch lewostronny. Rower musi trzymać siÄ™ prawej strony. Okazuje siÄ™, że prawie jedna trzecia wypadków pojedynczych, w których biorÄ… udziaÅ‚ „poważni rowerzyÅ›ci”, czyli ci na rowerach szosowych, wystÄ™puje na Å›liskich nawierzchniach dróg o odwodnieniu podÅ‚użnym[iii].
ChÄ™tnie podzielÄ™ siÄ™ drogÄ… ze starszymi osobami na rowerach – bo to czysty zysk. W ich zdrowiu, samodzielnoÅ›ci, możliwoÅ›ci wytrzymania wieczoru z wnukami, gdy chce mi siÄ™ gdzieÅ› pojechać bez krzyków na tylnym siedzeniu. Dlaczego super ważna jest ta życzliwość. Jak możemy jako kierowcy wspierać starszych rowerzystów?
Po pierwsze, pamiÄ™tajmy, że seniorzy na rowerach rowerzyÅ›ci (65 lat i wiÄ™cej) majÄ… czÄ™sto problem z utrzymaniem równowagi. Musimy wiÄ™c koÅ‚o nich zawsze jechać dużo wolniej. Albo kupić naszym dziadkom wygodniejsze, mniej wywrotne podczas wolnej jazdy rowery trójkoÅ‚owe.
Sami narzekamy czÄ™sto na jakość dróg – ale kiedy rowerzysta nie ma swojej Å›cieżki, spójrzmy, co go spotyka na skraju jezdni. Seniorzy tracÄ… równowagÄ™ z powodu ubytków w jezdni albo różnicy poziomów pomiÄ™dzy nawierzchniÄ… a poboczem. To gÅ‚ówne powody, dla których w ostatnich latach w tej grupie wiekowej ponad 40% wypadków Å›miertelnych stanowiÄ… rowerzyÅ›ci[iv].Na razie w Polsce zaczynamy z rowerami – np. udziaÅ‚ podróży rowerem w Warszawie to ponad 5 % wszystkich podróży[v], w Holandii - 30%.
Tymczasem w Niemczech i we WÅ‚oszech starsi ludzie odkryli rowery elektryczne – jadÄ…ce do 25 km na godzinÄ™. Kierowcy nie byli w stanie ocenić prÄ™dkoÅ›ci takiego roweru, na którym mknÄ… siwowÅ‚osi książęta szos. Decydowali, że zdążą skrÄ™cić w prawo, gdy nagle rower wyrósÅ‚ im na masce. Jak stwierdziÅ‚a policja w regionie Monastyru, kolizja z rowerami w 65% byÅ‚ spowodowana winÄ… kierowcy[vi]. Rowerów elektrycznych kupuje siÄ™ w Polsce coraz wiÄ™cej, wiÄ™c zawczasu warto wyćwiczyć sobie nawyki i pomyÅ›leć, że czyjaÅ› mama czy babcia nadciÄ…ga na elektryku. Minimalny odcinek drogi, którÄ… przed sobÄ… musi widzieć rowerzysta, żeby siÄ™ zatrzymać, to dystans, jaki przejedzie w ciÄ…gu 4-5 sekund. Na zatrzymanie przy prÄ™dkoÅ›ci 30 km/h to nie mniej niż 40 m, a przy prÄ™dkoÅ›ci 20 km/h - nie mniej niż 21 m[vii].
Dzielenie siÄ™ drogÄ… to nie tylko tolerowanie innych pojazdów. Dzielenie siÄ™ drogÄ… to również wiedza o tym, jakie sÄ… możliwoÅ›ci innych i uwzglÄ™dnianie tego podczas jazdy. Mam nadziejÄ™, że wiele starszych osób pokona lÄ™k i jednak wyciÄ…gnie rowery z garaży. Kiedy bÄ™dziecie wiÄ™c mijali starszÄ… osobÄ™ na rowerze – pozdrówcie jÄ… życzliwie kciukiem w górÄ™!
Autorem felietonu jest dr hab. Jacek Wasilewski, medioznawca i badacz kultury z Uniwersytetu Warszawskiego. Autor badań i opracowań z zakresu rozumienia kultury i perswazji społecznej, a także kilku książek o tym, jak pojmujemy i opowiadamy świat; takich jak np. Baśnie wolnego rynku czy Opowieści o Polsce.
[i] Wg badania ARC Jaki sport najchętniej uprawiają Polacy 2019),
[ii] https://www.birmingham.ac.uk/news/latest/2018/03/regular-exercise-slows-down-ageing.aspx
[iii] Wytyczne organizacji bezpiecznego ruchu rowerowego Podręcznik, Krajowa Rada BRD
[iv] Aarts L.T. i inni, Study on Serious Road Traffic Injuries in the EU, Brussels: European Commision Directorate-General for Mobility and Transport, 2016, SaferWheels: Badanie uwarunkowaÅ„ wypadków drogowych z udziaÅ‚em motocyklistów, motorowerzystów i rowerzystów w Unii Europejskiej, Brussels: European Commision Directorate- General for Mobility and Transport, 2014-2017.
Olszewski P. i inni, In-Depth understanding of accident causation for Vulnerable road users - Internal deliverable 2.3; Identification of typical locations critical for VRU safety, Warszawa: European Commission, 2016.
[v] https://www.rdc.pl/informacje/rekordowa-liczba-rowerzystow-w-warszawie-wzrost-o-40-procent-posluchaj-zobacz/
[vi] https://www.dw.com/pl/szybcy-i-siwow%C5%82osi-seniorzy-na-e-rowerach/a-41215939
[vii] Wytyczne organizacji bezpiecznego ruchu rowerowego Podręcznik, Krajowa Rada BRD, za: de Groot R., Red., Design Manual for Bicycle Traffic, Revised edition, Ede, The Netherlands: CROW, 2016.